Myślenie krytyczne
„Narzędzia TOC” są metodą, która rozwija myślenie krytyczne.
W Polsce ten termin jest bardzo rzadko używany – w szkole praktycznie nie istnieje cel rozwijania myślenia krytycznego u dzieci.
Często termin „myślenia krytycznego” jest mylony z „krytyką” – nic bardziej mylnego 🙂
Już czas, aby w polskiej szkole termin „myślenia krytycznego” stał się powszechny, a nasze dzieci stosowały je na każdej lekcji.
Stosując „Narzędzia TOC” mają Państwo gwarancję rozwoju myślenia krytycznego u Waszych uczniów oraz gotową metodologię pracy.
Poniżej krótka prezentacja wyjaśniająca „Co to jest?”
Zainteresowane osoby zapraszamy na specjalne szkolenie
Poniżej prezentujemy wiele szczegółowych informacji:
Źródło: www.krytycznemyslenie.pl
Zachęcamy do zapoznania się z poniższym artykułem Pani Grażyny Czetwertyńskiej, która w bardzo szczegółowy i precyzyjny sposób definiuje „myślenie krytyczne”
Grażyna Czetwertyńska
Myślenie krytyczne
Myślenie krytyczne i konwergencyjne (zbieżne) dotyczy czynności umysłowych związanych z organizowaniem, analizowaniem, oceną i opisem sytuacji i zjawisk już istniejących. Zwykle tego rodzaju myślenie ma na celu doprowadzić do uzyskania specyficznej konkluzji. Oto przykłady umiejętności, składających się na myślenie krytyczne.
-
Wnioskowanie
Uczeń rozpoznaje i bada dostępne informacje, aby wskazać, co może być prawdą.
Strategia działania
A. Określ, co wiesz na ten temat, jakimi danymi dysponujesz.
B. Rozpoznaj podobne sytuacje.
C. Wyciągnij wniosek na podstawie punktów A i B.
2. Poszukiwanie podobieństw
Uczeń znajduje podobieństwa między dwoma lub więcej obiektami.
Strategia działania
A. Zapoznaj się z każdym obiektem.
B. Wylicz jak najwięcej jego cech.
C. Wskaż cechy wspólne.
3. Porównywanie i przeciwstawianie
Uczeń znajduje podobieństwa i różnice między dwoma lub więcej obiektami.
Strategia działania
A. Zapoznaj się z każdym obiektem.
B. Wylicz jak najwięcej jego cech.
C. Znajdź cechy wspólne.
D. Znajdź cechy odrębne.
E. Uporządkuj i opisz podobieństwa i różnice.
4. Analizowanie
Uczeń dokonuje podziału zagadnienia na części składowe i bada każdą z nich.
Strategia działania
A. Przyjrzyj się zagadnieniu.
B. Znajdź najważniejsze elementy.
C. Opisz każdy element.
5. Argumentowanie
Uczeń przytacza odpowiednie argumenty, szczegóły, przykłady, aby wesprzeć twierdzenie, wniosek albo konkluzję.
Strategia działania
A. Przedstaw stwierdzenie, które będziesz chciał poprzeć argumentami.
B. Zbierz potrzebne informacje.
C. Uporządkuj informacje.
D. Przedstaw wstępne stwierdzenie w świetle nowych i uporządkowanych przez ciebie informacji.
6. Podejmowanie decyzji
Uczeń sprawdza alternatywne rozwiązania, aby zdecydować o wyborze sposobu działania.
Strategia działania
A. Zapoznaj się z każdym z rozwiązań.
B. Wskaż mocne i słabe strony każdego z nich (zagrożenia i korzyści).
C. Oceń proporcje pomiędzy elementami wskazanymi w punkcie B.
D. Podejmij decyzję, biorąc pod uwagę wynik tej oceny.
7. Rozwiązywanie problemów
Uczeń projektuje i sprawdza możliwe rozwiązania sytuacji problemowej, to znaczy takiej, w której na drodze do zaplanowanego celu są ograniczenia i / lub przeszkody.
Strategia działania
A. Zbadaj problem (rozważ, dlaczego nie można w prosty sposób zrealizować celu, czyli co stoi na drodze do realizacji).
B. Wymyśl możliwie wiele rozwiązań.
C. Wskaż mocne i słabe strony każdego z nich (zagrożenia i korzyści).
D. Uporządkuj rozwiązania w kolejności od najlepszego.
E. Sprawdź (przez działanie lub symulację działania) jakość rozwiązania.
F. Ewentualnie wybieraj kolejne rozwiązanie i sprawdź je.
8. Porządkowanie informacji
Uczeń według podanego kryterium organizuje informacje (porządkuje zdarzenia, pomysły, opisywane obiekty itp.).
Strategia działania
A. Zapoznaj się lub określ kryterium.
B. Poznaj wszystkie elementy, które masz uporządkować.
C. Ułóż elementy według zadanego kryterium.
D. Opisz całość korzystając z nowego uporządkowania.
9. Ocena, krytyka
Uczeń dokonuje oceny z uwzględnieniem zestawu kryteriów.
Strategia działania
A. Poznaj lub zdefiniuj kryteria (sprecyzuj je).
B. Zapoznaj się z ocenianym obiektem.
C. Porównaj cechy badanego obiektu kolejno z każdym kryterium.
D. Opisz obiekt korzystając z wniosków wyciągniętych na podstawie działania opisanego w punkcie C.
10. Grupowanie
Uczeń dzieli elementy na grupy, rozpoznając cechy każdego z elementów identyczne z cechami przypisanymi do konkretnej grupy.
Strategia działania
A. Popatrz na cały zbiór elementów.
B. Zapoznaj się z cechami odpowiednimi dla każdej grupy.
C. Uporządkuj elementy, porównując ich cechy z cechami grupy.
D. Opisz każdą z grup.
11. Kategoryzowanie
Uczeń określa odpowiednie kategorie, definiuje ich cechy i przypisuje elementy do każdej z kategorii.
Strategia działania
A. Poznaj całość zbioru – wszystkie elementy.
B. Rozważ, jakie cechy są wspólne dla niektórych z nich i w ten sposób określ kategorie.
C. Ułóż elementy łącząc je w odpowiednich kategoriach.
D. Sprawdź, czy elementy przypisane do poszczególnych kategorii mają cechy właściwe dla niej.
E. Opisz każdą kategorię.
12. Badanie, poszukiwanie informacji
Uczeń odnajduje informacje, aby odpowiedzieć na pytania.
Strategia działania
A. Sformułuj pytanie (zapoznaj się z pytaniem).
B. Zbierz dane, wyszukaj informacje w tekście.
C. Uporządkuj informacje.
D. Odpowiedz na pytanie.
13. Eksperymentowanie
Uczeń eksperymentuje, aby znaleźć odpowiedź na pytanie.
Strategia działania
A. Sformułuj pytanie (zapoznaj się z pytaniem).
B. Wykonaj działanie (eksperyment).
C. Opisz wynik eksperymentu.
D. Uporządkuj uzyskane informacje.
E. Odpowiedz na pytanie.
Myślenie twórcze
Myślenie twórcze albo dywergencyjne (rozbieżne) dotyczy tworzenia nowych pomysłów, łączenia już istniejących, postrzegania świata na nowo. Ten sposób myślenia jest dopełnieniem myślenia krytycznego. Oto przykłady umiejętności powiązanych z myśleniem twórczym:
1. Płynność
Uczeń proponuje jak najwięcej pomysłów bez poddawania ich ocenie (burza mózgów).
Strategia działania
A. Zapoznaj się z główną ideą.
B. Dodaj jak najwięcej własnych pomysłów najszybciej, jak potrafisz.
2. Giętkość
Uczeń tworzy jak najwięcej możliwych zastosowań.
Strategia działania
A. Popatrz na oryginał.
B. Znajdź nowe zastosowania i możliwości wykorzystania.
3. Przekształcanie
Uczeń przekształca oryginalny obiekt.
Strategia działania
A. Zapoznaj się z podstawową ideą – obiektem.
B. Dodaj odpowiednie elementy, aby uczynić go lepszym lub bardziej interesującym.
4. Oryginalność
Uczeń proponuje pomysły niezwykłe i nieznane.
Strategia działania
A. Znajdź ideę lub problem.
B. Zaproponuj rozwiązanie lub zastosowanie, którego nikt wcześniej nie zaproponował.
5. Twórcze rozwiązywanie problemów
Uczeń proponuje rozwiązania problemu.
Strategia działania
A. Zbadaj problem.
B. Zaproponuj możliwie dużo rozwiązań.
C. Wybierz jedno rozwiązanie.
D. Opracuj możliwości i skutki jego zastosowania
6. Integrowanie
Uczeń łączy dwa lub więcej obiektów tworząc nową jakość.
Strategia działania
A. Zbadaj oba (wszystkie dane) obiekty.
B. Wybierz interesujące i ważne elementy, które mogą być podstawą do połączenia.
C. Zaproponuj sposób połączenia.
D. Opisz nowy obiekt.
7. Tworzenie sieci (mapy problemu)
Uczeń analizuje i łączy idee, aby zbudować sieć logicznych powiązań zgodnie z zadanym tematem.
Strategia działania
A. Zbadaj główną myśl – temat.
B. Znajdź kilka podporządkowanych mu tematów.
C. Rozważ związki pomiędzy nimi.
D. Opisz zależności między elementami w sieci.
8. Budowanie zależności
Uczeń odnajduje powiązania pomiędzy ideami, obiektami.
Strategia działania
A. Popatrz na poszczególne elementy lub zdarzenia.
B. Określ ich cechy.
C. Poszukaj elementów o podobnych cechach lub powiązanych zależnościami.
D. Opisz związek pomiędzy elementami.
Na podstawie klasyfikacji zawartej w: A.P. Johnson, Up and Out, Using Creative and Critical Thinking Skills to Enhance Learning, Allyn and Bacon, 2000
Żródło: www.szkolazklasa.pl